Nét đẹp tâm hồn tác gia Hồ Chí Minh trong Nhật ký trong tù

Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu:

Màu sắc cổ điển và tinh thần thời đại của hồn thơ Hồ Chí Minh

Đề bài : Anh ( chị) hãy phân tích bài thơ Chiều tối ( Mộ ) và bài thơ Giải đi sớm ( Tảo giải ) ở tập Nhật kí trong tù ( Ngục trung nhật kí) để làm nổi bật những nét đẹp trong tâm hồn tác giả Hồ Chí Minh.

Yêu cầu học sinh nắm vững một số kiến thức đã học về tác gia Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh ở chương trình Văn học 12, tập một.

Nắm vững nội dung tập thơ Nhật kí trong tù nhất là hai bài thơ Chiều tối ( Mộ ) và Giải đi sớm ( Tảo giải) .

Phương án làm bài tối ưu: thông qua việc phân tích hai bài thơ nêu trên, làm nổi bật những nét đẹp trong tâm hồn tác giả. Cần xuất phát từ việc phân tích các bài thơ chứ không phải từ những ý niệm có sẵn về Hồ Chí Minh.

Những luận điểm khái quát về vẻ đẹp tâm hồn tác giả Hồ Chí Minh có thể trình bày tách ra thành một phần ở cuối bài viết, cũng có thể ” phân bố” đều trong từng đoạn phân tích cụ thể đối với hai bài thơ.

Hình thức trình bày phải rõ ràng, trong sáng, mạch lạc

Phạm vi tư liệu phải phù hợp và phong phú.

Nét đẹp tâm hồn tác gia Hồ Chí Minh trong Nhật ký trong tù

Học sinh có thể triển khai một số ý chính sau:

Ý 1: ( 0,5 điểm ): Giới thiệu chung về tác giả Hồ Chí Minh , tác phẩm Nhật kí trong tù và hai bài thơ.

( 0,25 điểm ): Hồ Chí Minh là nhà cách mạng vĩ đại đồng thời là tác gia văn học lớn. Sự nghiệp sáng tác của Bác phong phú , đa dạng gồm ba bộ phận chính, trong đó thơ ca chiếm một vị trí nổi bật. Nhật kí trong tù ( Ngục trung nhật kí ) là tác phẩm thơ tiêu biểu, được viết trong khoảng thời gian từ mùa thu 1942 đến mùa thu 1943 , tức là thời gian Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam tại Quảng Tây ( Trung Quốc).
( 0,25 điểm ): Chiều tối và Giải đi sớm là hai bài thơ rất có giá trị của tập Nhật kí trong tù, vừa gợi được cảnh sống gian truân của Bác trong những ngày bị giam cầm vừa mang tính chất tự biểu hiện sâu sắc . Qua hai bài thơ, ta có thể nhận ra những nét đẹp trong tâm hồn tác giả Hồ Chí Minh.

Ý 2: ( 1,5 điểm ): Những điểm cần phân tích ở bài thơ Chiều tối

( 0,5 điểm): Dù lâm vào cảnh bị đày đoạ, Bác vẫn thể hiện tình cảm yêu mến thiết tha và thái độ đồng cảm, chia sẻ với tạo vật, thiên nhiên vùng sơn cước lúc chiều buông. Cánh chim mỏi mệt ( quyện điểu ) và chòm mây lẻ loi ( cô vân ) vừa là đối tượng của niềm thương cảm vừa là biểu hiện bên ngoài của nỗi buồn trong lòng người tù trên con đường đày ải, xa đất nước quê hương.
( 0,5 điểm ): Sự chuyển cảnh ở nửa sau bài thơ cho thấy lòng yêu con người , yêu cuộc sống đặc biệt sâu sắc của Bác . Bác đã nói về hình ảnh cô gái xóm núi xay ngô với biết bao cảm xúc trìu mến. Bác hiểu nổi nhọc nhằn vất vả của người lao động ( cụm tù ma bao túc được lặp lại theo trật tự đảo ngược ở câu 3 và 4 góp phần biểu đạt ý này) nhưng đồng thời cũng nhìn thấy nét đẹp riêng, chất thơ riêng ở những cảnh đời bình dị (ít gặp trong thơ cổ điển ).
( 0,5 điểm ): Ánh hồng của lò than được nhắc tới ở cuối bài ( qua chữ hồng– nhãn tự trong tác phẩm) cho thấy tâm trạng của Bác đang chuyển biến từ buồn sang vui. Quan trọng hơn, nó giúp ta hiểu được niềm lạc quan đáng quý ở nhà cách mạng. Rõ ràng trong hoàn cảnh nào Bác cũng hướng tới phần tươi sáng của cuộc đời.