MẸ VÀ QUẢ
Nguyễn Khoa Điềm
Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời khi như mặt trăng
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi
Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh
(Trích từ “Mẹ của nhà thơ”, NXB Phụ nữ, 2008)
– Tả thực: Những mùa quả mẹ tôi hái được/ Những mùa quả lặn rồi lại mọc.
– Biểu tượng: Và chúng tôi, một thứ quả trên đời/ Mình vẫn còn là một thứ quả xanh.
– Nghĩa của từ “trông”: trông chờ, niềm tin, hi vọng vào con cái…
Trong hai dòng thơ “Những mùa quả lặn rồi lại mọc – Như mặt trời khi như mặt trăng”, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ: so sánh.
– Tác dụng của biện pháp tu từ đó: gợi lên bước đi của thời gian, biểu lộ sự ngậm ngùi cho sự vất vả của người mẹ…
Ký tên: Tiến sĩ Howard Kelly.
Mắt đẫm lệ, cô gái xúc động thốt lên: “Lạy chúa, tình yêu thương bao la của người đã lan rộng trong trái tim và bàn tay con người.”
Nhan đề: Một ly sữa/ Sẽ được gì khi ta biết cho đi…
(Nhan đề phải ngắn gọn, khái quát được chủ đề, hấp dẫn…)
Văn bản sử dụng phương thức biểu đạt chủ yếu: tự sự
Văn bản được viết theo phong cách ngôn ngữ: nghệ thuật
Câu chuyện trên mang đến bài học: Khi biết cho đi một cách vô điều kiện, ta sẽ được nhận lại nhiều niềm vui hơn thế nữa…
2. Yêu cầu về kiến thức: cần đảm bảo các nội dung sau
a. Mở bài: Nêu vấn đề ngắn gọn, rõ ràng, có cảm xúc…
b. Thân bài:
* Ý nghĩa của câu chuyện
– Khi biết cho đi sự yêu thương chúng ta sẽ nhận lại được sự yêu thương (ý nghĩa của việc cho đi và nhận lại)
+ Lí lẽ.
+ Dẫn chứng:
– Khi biết cho đi yêu thương ta sẽ nhận lại sự yêu thương từ người khác
* Thái độ với sự vô cảm (gieo gì gặt nấy): phê phán, lên án…
* Liên hệ bản thân: nhận thức được điều gì, bài học rút ra cho bản thân và cho mọi người.
c. Kết bài:
Đánh giá ý nghĩa nhân văn của câu chuyện và suy nghĩ của bản thân.
Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ sau:
Tây tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh maug lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc đọc hành.
(Trích Tây tiến – Quang Dũng, Ngữ văn 12, tập 1)
Từ sự hi sinh anh dũng của những chàng trai thời “Tây tiến” ấy, anh chị sẽ hành động như thế nào nếu tổ quốc cần?
1. Yêu cầu về kỹ năng: đảm bảo bố cục một bài văn nghị luận văn học, có hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, giàu cảm xúc, giàu hình ảnh, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt.
2. Yêu cầu về kiến thức: cần đảm bảo những kiến thức sau
a. Vài nét về tác giả, bài thơ Tây tiến và vị trí đoạn trích.
– Quang Dũng là nghệ sĩ đa tài, thành công nhất về thơ ca, tiêu biểu cho thế hệ nhà thơ thời chống Pháp…
– Tây tiến viết về người lính thời chống Pháp tuy gian khổ những hào hùng, đậm chất lãng mạn…
– Đoạn thứ 3 khái quát chân dung người lính Tây tiến: gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lãng mạn, hào hùng…có ảnh hưởng sâu sắc tới nhận thức và hành động của thế hệ trẻ.
b. Cảm nhận về đoạn thơ
* Hai câu đầu: trên nền thiên nhiên khắc nghiệt, thiếu thốn vật chất, hình ảnh người lính hiện lên thật bi tráng.
* Hai câu tiếp (mắt trừng gửi…dáng kiều thơm): Tâm hồn hào hoa, lãng mạn.
* Hai câu (Rải rác …chẳng tiếc đời xanh): Vẻ đẹp lí tưởng của thời đại “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”.
* Hai câu cuối: Sự hi sinh bi tráng của người lính.
* Nghệ thuật: tương phản, đối lập; sử dụng nhiều từ Hán Việt gợi sắc thái cổ kính; phép tu từ nhân hóa, ẩn dụ; ngôn ngữ sử thi…=> cảm hứng bi tráng.
c. Liên hệ bản thân:
– Nhận thức MQH giữa cá nhân với dân tộc.
– Mỗi cá nhân luôn ý thức được trách nhiệm của bản thân (khi nào tổ quốc cũng cần sự chung tay góp sức)
+ thời bình: ra sức học tập, rèn luyện…cống hiến để dựng xây đất nước giàu mạnh…
+ nếu xảy ra biến cố: sẵn sàng hi sinh tất cả vì độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ…
d. Đánh giá chung
– Đọc đoạn thơ, ta vừa được bồi đắp thêm những nhận thức về sự hi sinh của thế hệ cha anh, vừa được thuyết phục về tình cảm để từ đó biết suy nghĩ nghiêm túc về trách nhiệm của mình đối với đất nước