Tiến hóa của hệ vận động vệ sinh hệ vận động
GIẢI BÀI TẬP TIẾN HÓA CỦA HỆ VẬN ĐỘNG
VỆ SINH HỆ VẬN ĐỘNG
I. GIẢI ĐÁP CÁC LỆNH
1. Lệnh mục I
Quan sát hình vẽ hoặc mổ hình xương người và bộ xương thú, làm bài tập ở bảng 11.
Bảng 11. Sự khác nhau giữa bộ xương người và bộ xương thú:
– Những đặc điểm nào của bộ xương người thích nghi với tư thế đi đứng thẳng và đi bằng hai chân.
Trả lời:
Bảng 11. Sự khác nhau giữa bộ xương người và bộ xương thú:
|
Các phần so sánh |
Bộ xương người |
Bộ xương thú |
| Tỉ lệ sọ não/mặt
Lồi cằm xương mặt |
Lớn
Phát triển |
Nhỏ
Không có |
| Cột sống
Lồng ngực |
Cong ở 4 chỗ
Nở sang 2 bên |
Cong hình cung
Nở theo chiều lưng – bụng |
| Xương chậu
Xương chậu Xương bàn chân Xương gót |
Nở rộng
Phát triển, khoẻ Xương ngón ngắn, bàn chân hình vòm Lớn, phát triển về phía sau |
Hẹp
Bình thường Xương ngón dài, bàn chân phẳng Nhỏ |
– Những đặc điểm cùa bộ xương người thích nghi với tư thế dứng thảng và đi bằng hai chân:
+ Hộp sọ lớn hơn chứa não phát triển, tỉ lệ giữa xương sọ và xương mặt lớn hơn; lồi cằm phát triển xương hàm nhỏ hơn; diện khớp giữa xương sọ và cột sống lùi về phía trước, giữ cho đầu ở vị trí cân bằng trong tư thế đứng thảng; xương chậu rộng.
+ Cột sống cong ở 4 chỗ, đảm bảo cho trọng tâm cơ thể rơi vào 2 bàn chân trong tư thế đứng thẳng; lồng ngực rộng về 2 bên.
+ Xương chi phân hoá: Tay có khớp linh hoạt hơn chân, vận dộng của tay tự do hơn, thuận lợi cho lao động hơn. Chân có xương lớn, khớp chắc chắn, xương gót phát triển, các xương bàn chân và xương ngón chân khớp với nhau tạo thành vòm để vừa có thể dứng và đi lại chác chắn trên đôi chân, vừa có thể di chuyên linh hoạt.
Tiến hóa của hệ vận động vệ sinh hệ vận động
2. Lệnh mục III
– Để xương và cơ phát triển cân đối chúng ta cần làm gì?
– Để chống cong vẹo cột sống, trong lao động và học tập phải chú ý những diểm gì?
Trả lời:
– Để hệ cơ phát triển cân đối, xương chắc khoẻ cần:
+ Có một chế độ dinh dưỡng hợp Ư (sẽ học ở chương Trao đổi chất và nâng lượng)
+ Tắm nắng (Sẽ nghiên cứu ở chương: Da) để cơ thể chuyển hoá tiền vitamin D thành vitamin D. Nhờ có vitamin D cơ thể mới chuyên hoá được canxi để tạo xương.
– Rèn luyện thân thể và lao động vừa sức. Để chống vẹo cột sống phải chú ý:
+ Khi mang vác vật nặng, không nên vượt quá sức chịu đựng, không mang vác vế một bên liên tục trong thời gian dài mà phải đổi bên. Nếu có thể thì phân chia làm 2 nửa để 2 tay cùng xách cho cân.
+ Khi ngồi vào bàn học tập hay làm việc cần đảm bảo tư thế ngồi ngay ngấn, không cúi gò lưng, không nghiêng vẹo.
II. GIẢI ĐÁP CÁC CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CUỐI BÀI
Giải bài tập 1 trang 39 SGK sinh học 8: Phân tích những đặc điểm của bộ xương thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chán.
Trả lời:
Bộ xương ở người có nhiều đặc điểm tiến hoá thích nghi với tư thế đứng thẳng và lao động:
– Hộp sọ phát triển, lồng ngực nở rông sang hai bên, cột sống cong ở 4 chỗ, xương chậu nở, xương dùi lớn,
– Xương sọ lớn hơn xương mặt
– Cột sống cong hình cung
– Lồng ngực nở theo chiều lưng – bụng
– Khớp cổ tay kém linh động
– Khớp chậu – đùi có cấu tạo hình cầu, hố khớp sâu.
– Xương bàn chân xếp trên 1 mặt phẳng
– Chi trên có khớp linh hoạt, ngón cái đối diện với 4 ngón kia.
– Bàn chân hình vòm, xương gót phát triển.
Để xương phát triển phải chú ý rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên và lao động vừa sức. Khi mang vác và khi ngổi học cần lưu ý chống cong vẹo cột sống.
Giải bài tập 2 trang 39 SGK sinh học 8: Trình bày những đặc điểm tiến hoá của hệ cơ ở người.
Trả lời:
Tiến hoá biểu hiện ở sự phân hoá phức tạp, đồng thời chuyên hoá về chức năng của hộ cơ người. Cụ thể:
– Có sự phân hoá cơ tay và cơ chân gắn với chức năng của chi và đặc điểm phân hoá xương chi:
+ Cơ tay phân chia thành các nhóm cơ giúp tay cử động linh hoạt để có thể thực hiện những động tác lao động phức tạp; có nhiều cơ vận động ngón cái giúp ngón cái khoẻ và linh hoạt.
+ Cơ chân có xu hướng tập trung thành các nhóm cơ lớn, khoẻ.
– Cơ vận động lưỡi phát triển.
– Cơ mật phân hoá giúp con người có thể biểu hiện tình cảm, các trạng thái khác nhau qua thay dổi nét mặt.
– Cơ mông, cơ đùi, cơ bắp chân phát triển; cơ vận động ngón cái phát triển giúp người có khả năng lao động.
Giải bài tập 3 trang 39 SGK sinh học 8: Chúng ta cần làm gì để cơ thể phát triển càn đối và khoẻ mạnh?
Trả lời:
Để xương phát triển phải chú ý rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên và lao động vừa sức. Khi mang vác và khi ngồi học cần lưu ý chống cong vẹo cột sống.