Sự hấp thu nước và muối khoáng ở rễ
SỰ HẤP THỤ NƯỚC VÀ MUỐI KHOÁNG Ở RỄ
I. GỢl Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI SÁCH GIẢO KHOA
A. PHÂN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN
♦ Hãy nêu vai trò của nước đối với tế bào.
Trả lời:
Nước là dung môi hòa tan nhiều chất. Trong môi trường nước, muối khoáng phân li thành các ion. (Ví dụ: muối KC1 phân li thành K+ và CL–). Sự hấp thụ các ion khoáng luôn gắn với quá trình hấp thụ nước.
♦ Quan sát hình 1.1 và hình 1.2, hãy mô tả đặc điểm hình thái của hệ rễ cây trên cạn thích nghi với chức năng hấp thụ nước và ion khoáng.
.jpg)
Hình 1.1. cấu tạo bên ngoài của hệ rễ
Trả lời:
Rễ cây sinh trưởng nhanh về chiều sâu, phân nhánh chiếm chiều rộng và đặc biệt, tăng nhanh số lượng lông hút (hình 1.1. cấu tạo bên ngoài của hệ rễ; hình 1. 2. Lông hút của rễ).
.jpg)
Sự hấp thu nước và muối khoáng ở rễ
hình 1. 2. Lông hút của rễ
Lông hút tạo ra bồ mặt tiếp xúc giữa rễ cây và đất đến hàng chục, thậm chí hàng trăm m2, đảm bảo cho rễ cây hấp thụ nước và các ion khoáng đạt hiệu quả cao nhất.
♦ Hãy kể các tác nhăn ngoại cảnh ảnh hưởng đến lông hút và qua đó giải thích sự anh hưởng của môi trường đối với quá trình hấp thụ nước và các ion khoáng ở rễ cây.
Trả lời:
– Các tác nhân ngoại cảnh ảnh hưởng đến lông hút là: độ thẩm thấu, độ axit (pH) và lượng ôxi của môi trường.
– Các yếu tố trên của môi trường ảnh hưởng xâu đến sự hình thành và sự phát triển của lông hút. Lông hút không phát triển được, cây sẽ không hấp thụ được nước và các ion khoáng.
B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
Giải bài tập 1 trang 9 SGK sinh học 11: Rễ thực vật trên cạn có đặc điểm hình thúi gì thích nghi với chức năng tìm nguồn nước, hấp thụ nước và ion khoáng?
Trả lời:
Rễ thực vật trên cạn sinh trưởng nhanh, đâm sâu lan tỏa hướng tới nguồn nước, đặc biệt, hình thành liên tục với số lượng khổng lồ các lông hút, tạo nên bề mặt tiếp xúc lớn giữa rễ và đất. Nhờ vậy, sự hấp thụ nước và các ion khoáng được thuận lợi.
Giải bài tập 2 trang 9 SGK sinh học 11: Hãy phân hiệt cúc cơ chế hấp thụ nước vù ion khoáng ở rễ cây.
Trả lời:
– Nước được hấp thụ vào rễ theo cơ chế thụ động (theo cơ chế thẩm thấu): nước di chuyển từ môi trường đất, nơi có nồng độ chất tan thấp (môi trường nhược trương) vào tế bào rễ, nơi có nồng độ chất tan cao (dịch bào ưu trương, áp suất thẩm thấu cao).
– Khác với sự hấp thụ nước, các ion khoáng di chuyển từ đất vào tế bào rễ một cách chọn lọc theo hai cơ chế:
+ Cơ chế thụ động: Các ion khoáng di chuyển từ đất (hoặc môi trường dinh dưỡng) vào rễ theo građicn nồng độ (di từ môi trường, nơi nồng độ của ion cao vào re, nơi nồng độ của ion đó thấp).
+ Cơ chế chủ động: Đối với một số ion cây có nhu cầu cao, ví dụ, ion kali (K+), di chuyển ngược chiều građien nồng độ. Sự di chuyển ngược chiều građien nồng độ như vậy đòi hỏi phải tiêu tốn năng lượng sinh học ATP từ hô hấp (phải dùng bơm ion, ví dụ, bơm natri: Na+ – ATPaza, bơm kali: K+– ATPaza…).
Giải bài tập 3 trang 9 SGK sinh học 11: Giãi thích vì sao cây trên cạn hị ngập úng lâu sẽ chết.
Trả lời:
Đối với cây trên cạn, khi bị ngập úng rễ cây thiếu ôxi. Thiếu ôxi phá hoại tiến trình hô hấp bình thường của rễ, tích lũy các chất độc hại đối với tế bào và làm cho lông hút chết và không hình thành được lông hút mới. Không có lông hút cây không hấp thụ được nước, cân bằng nước trong cây bị phá hoại và cây bị chết.
II. CÂU HỎI BỔ SUNG
Hãy giải thích vì sao các loài cây trên cạn không sống được trên đất ngập mặn?
Trả lời:
Vì các loài cây trên cạn không có những đặc điểm thích nghi với môi trường ngập mặn.