Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao
Phân tích đặc điểm ngôn ngữ kể chuyện của Nam Cao qua truyện ngắn Chí Phèo
Đề bài:
Em hãy viết bài văn phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao để làm nổi bật bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo.
Bài làm:
Ở phần đầu truyện ngắn Chí Phèo, tác giả kể về nguồn gốc của nhân vật chính. Đó là một đứa bé bị bỏ rơi từ lúc mới lọt lòng cạnh chiếc lò gạch bỏ hoang giữa đồng không mông quạnh. Tuổi thơ của nó bơ vơ, hết đi ở cho nhà này lại đi ở cho nhà nọ, không người thân thích, không một tấc đất cắm dùi, không được ai ban cho chút tình thương. Đó là cuộc đời khốn khổ của kẻ cùng hơn cả dân cùng ở nông thôn trước Cách mạng. Chí Phèo phải chịu đựng mọi nỗi bất hạnh như bao nông dân nghèo cực khác, nhưng điều bất hạnh lớn nhất là hắn không được sống bình thường ngay cả trong cuộc đời nghèo khổ lương thiện của mình. Chí Phèo bị xã hội cướp đi cả bộ mặt người cùng tính người, bị biến thành con quỷ dữ và bị gạt bỏ không thương tiếc ra khỏi cộng đồng làng xã.
Chí vốn là một chàng trai nông dân hiền lành, chất phác. Chỉ vì cơn ghen bóng gió của lí Kiến mà Chí Phèo bị đẩy vào tù. Bảy, tám năm bị đày đọa trong tù, chung đụng với lớp người dưới đáy xã hội, tâm hồn Chí Phèo đã bị nhuộm đen. Từ một anh Chí lương thiện, ra tù hắn trở thành Chí Phèo với bộ mặt gớm ghiếc và tâm hồn tội lỗi. Cái phần người trong Chí Phèo đã bị thui chột, từ mặt mũi đến nhân cách đều biến tướng thành dị dạng, đáng sợ. Người ta thấy hắn say rượu triền miên và luôn mồm chửi bới tục tằn. Dân làng đều xa lánh, sợ hãi và ghê tởm hắn.
Bọn thống trị trong làng mà tiêu biểu là bá Kiến – kẻ đã biến cuộc đời Chí thành bi kịch – giờ đây lại dùng thủ đoạn nham hiểm và sức mạnh đồng tiền để sai khiến và sử dụng Chí Phèo như con dao trong tay đồ tể, gây họa cho bao người.
Chí Phèo phản ứng gay gắt, quyết liệt với xã hội bằng thái độ ngang ngược, liều mạng, gây gổ, chửi bới… Lúc nào hắn cũng say, lúc nào cũng sẵn sàng rạch mặt ăn vạ, kêu làng. Bao nhiêu việc ức hiếp, phá phách, đâm chém, mưu hại người ta giao cho hắn làm. Hắn biết đâu, vì hắn làm tất cả những việc ấy trong khi say: hắn say thì hắn làm bất cứ thứ gì người ta sai hắn làm. Quá trình biến đổi dữ dội trong tính cách này của nhân vật tố cáo sự hủy hoại ghê gớm đối với phẩm chất, nhân cách của người lao động do xã hội cũ thối nát gây nên.
Chí Phèo là biểu hiện của nỗi đau khổ khôn cùng của con người sinh ra là người mà không được làm người. Để quên đi nỗi bất hạnh ấy, Chí Phèo uống rượu. Say rượu triền miên nên hầu như hắn bị tê liệt về ý thức, sống mù tối trong kiếp sống thú hoang. Nhưng đến lúc tỉnh rượu thì hắn lại cảm nhận sâu sắc thân phận bi đát của mình.
Trong một cơn say bí tỉ, vô tình Chí Phèo gặp Thị Nở, người đàn bà xấu xí, đần độn và quá lứa lỡ thì. Chút tình thương yêu mộc mạc, tự nhiên của Thị Nở đã đốt cháy lên ngọn lửa lương tri còn leo lét nơi đáy lòng Chí, đánh thức bản chất lương thiện vốn có trong con người hắn. Đoạn văn miêu tả tâm trạng Chí Phèo sau đêm gặp Thị Nở chứng tỏ Nam Cao xứng đáng bậc thầy về phân tích tâm lí nhân vật.
Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao
Sáng hôm sau, Chí Phèo tỉnh dậy, lòng bâng khuâng mơ hồ buồn. Bên ngoài là tiếng chim hót vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng cười nói, bàn tán của những người đàn bà đi chợ về… Bao âm thanh quen thuộc của cuộc sống bấy lâu nay hầu như Chí Phèo không hề nghe thấy, bởi hắn luôn chìm ngập trong những cơn say. Hôm nay, những âm thanh ấy vọng đến tai hắn, bỗng trở thành tiếng gọi thôi thúc của sự sống và đã lay động sâu xa tâm hồn Chí Phèo, gợi dậy cái mơ ước chính đáng một thời: hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm… Đó cũng là mong muốn của bao nông dân nghèo trong xã hội cũ.
Trái tim tưởng chừng như chai đá vì thù hận của Chí Phèo đã dần dần sống dậy khiến cái phần người trong hắn cũng hồi sinh. Hắn khao khát được trở lại cuộc sống bình thường, được làm hòa với mọi người. Thị Nở sẽ là cây cầu nối giữa hắn với dân làng Vũ Đại… Chí Phèo bâng khuâng, háo hức nghĩ tới một tương lai tốt đẹp.
Nhưng chút tình thương yêu của Thị Nở không đủ mạnh để cứu Chí Phèo. Con đường trở lại làm người của hắn vừa hé mở đã bị đóng sầm lại. Định kiến xã hội (thông qua bà cô Thị Nở) không cho hắn đặt chân lên nhịp cầu hi vọng. Chí Phèo một lần nữa bị hắt hủi, ruồng bỏ phũ phàng. Hụt hẫng và rơi vào vực thẳm tuyệt vọng, hắn ôm mặt khóc rưng rức và lại tìm đến rượu.
Thống thiết thay là tiếng kêu của Chí Phèo cuối tác phẩm: Tao muốn làm người lương thiện!… Ai cho tao lương thiện?… Tao không thể làm người lương thiện nữa. Biết không! Chỉ có một cách… biết không!
Căm thù cao độ và không còn lối thoát, Chí Phèo đã giết bá Kiến rồi tự sát, lấy sự hủy diệt đời mình để giải quyết sự bế tắc của số phận. Nỗi đau của Chí Phèo là không được làm người, không được nếm trải những vui buồn sướng khổ của đời người.
Chí Phèo chết trong niềm đau thương tột cùng bởi khát khao mãnh liệt được làm người đã bị dập tắt. Câu hỏi cuối cùng trong những phút giây tỉnh táo nhất của Chí Phèo: Ai cho tao lương thiện? chứa chất nỗi phẫn uất, đau đớn, làm day dứt lương tâm người đọc cho tới bây giờ.