Giải thích câu nói “Tập quán xấu ban đầu là người khách qua đường sau trở thành người bạn thân …”
Nghị luận xã hội về hiện tượng nói tục chửi bậy của giới trẻ
Đề bài:
Có ý kiến cho rằng: Tập quán xấu ban đầu là người khách qua đường sau trở thành người bạn thân ở chung nhà và kết cục biến thành một ông chủ nhà khó tính. Em hãy bình luận và giải thích ý kiến trên.
Bài làm:
Tập quán là thói quen đã ăn sâu thành nếp trong sinh hoạt thường ngày của đời sống xã hội, được mọi người hoặc một tầng lớp công nhận và làm theo một cách tự nhiên.
Có tập quán tốt, tập quán xấu. Tập quán tốt như tập thể dục buổi sáng, rửa tay trước khi ăn, vệ sinh răng miệng trước khi đi ngủ; uống trà, cà phê, đọc báo buổi sáng, xem bóng đá, nghe nhạc, đi hội, đi chùa… Mỗi người có một sở thích, thói quen riêng về những nhu cầu vật chất và tinh thần.
Bên cạnh nhiều tập quán tốt còn có những tập quán xấu có hại cho con người. Không ít người đã rơi vào cạm bẫy của nó bởi nó có sức cuốn hút ghê gớm. Đó là những thói xấu như mê tín dị đoan, nói tục, chửi thề, hút thuốc lá, uống rượu, đánh bạc, nghiện ma túy…
Thói hư tật xấu ban đầu chỉ là những người khách qua đường, nghĩa là nó đến một cách tự nhiên, vô tình, không có quan hệ quen biết gì với ta cả, gặp rồi quên ngay. Nhưng rồi thỉnh thoảng nó quay lại và dần dần trở thành người bạn thân thiết ở chung nhà. Khi đã gắn bó thì không thể xa nhau và khó mà quên được nhau. Đến một lúc nào đó, thói xấu sẽ trở thành ông chủ nhà khó tính và biến ta thành kẻ phụ thuộc. Ông chủ nhà khó tính ấy sai khiến điều gì ta cũng phải làm theo, không cưỡng lại được. Đó là nghĩa hiển ngôn của ý kiến trên.
Thói quen xấu là người bạn đồng hành của chủ nghĩa cá nhân ích kỉ. Trong mỗi con người, thường có cả hai mặt tốt và xấu. Lối sống buông thả là mảnh đất màu mỡ cho những thói quen xấu nảy nở và phát triển. Lúc đầu, thói quen xấu không đến với ta ngay một lúc mà đến rất tình cờ, ngẫu nhiên khiến ta không để ý. Một lần nói dối cha mẹ để gỡ thế bí; một lần quay cóp, giở sách khi làm bài kiểm tra để tránh điểm kém; một điếu thuốc bạn mời, một lần ham vui tham gia đánh bài ăn tiền… ta thấy trót lọt, mà có ngờ đâu đến tác hại ngấm ngầm của nó, bởi nó mới chỉ là người khách qua đường mà thôi. Xong việc, bạn có thể không còn nhớ gì đến nó.
Nhưng sự thực không phải như vậy. Một tình huống hoặc những tình huống tương tự có thể diễn ra, lặp lại nhiều lần trong cuộc sống. Lúc ấy, ta sẽ sực nhớ đến người khách qua đường kia (tức thói xấu mà ta đã mắc phải một đôi lần) và cảm thấy cần đến nó để giải quyết tình huống gay cấn. Cứ thế, dần dần, thói xấu sẽ trở thành nhu cầu bức thiết khó có thể dứt bỏ. Thói xấu đã nhiễm vào đời sống sinh, hoạt của ta và nghiễm nhiên trở thành người bạn thân ở chung nhà với ta từ lúc nào không hay.
Đã là bạn thân thì nó gắn bó với ta như hình với bóng. Thiếu nó ta cảm thấy chống chếnh, buồn bã và lại tìm đến nó như tìm đến một nguồn vui, một sự an ủi, dù có một lúc nào đó ta đã nhận ra là nó không lành mạnh. Ví dụ, khi đã tập tành hút thuốc lá rồi thì từ thích đến cần, từ cần đến nghiện chẳng bao xa. Trong học tập, thói quen quay cóp sẽ biến ta thành kẻ lười biếng, dối trá, muốn ăn mà không muốn làm.
Giải thích câu nói “Tập quán xấu ban đầu là người khách qua đường sau trở thành người bạn thân …”
Thế rồi, đến một ngày nào đó, ta đã bị biến thành nô lệ của thói xấu. Nó là ông chủ vô hình nhưng khắc nghiệt và tàn bạo, chi phối toàn bộ tư tưởng, tình cảm và hành động của ta. Ta khó mà thoát khỏi nanh vuốt ghê gớm của nó.
Đơn cử một việc sau đây: nghiện ngập, hút chích xì ke, ma túy. Mỗi khi tới cữ, cơn nghiện hành hạ thân xác người nghiện đến mức khó có thể chịu đựng nổi. Muốn hút chích cho thỏa cơn nghiện thì phải có tiền. Không có tiền thì phải xoay sở mọi cách. Thế là trước thì lấy đồ nhà đem cầm, đem bán, sau thì đi lừa đảo, ăn cắp, cướp giật, thậm chí giết người… Như vậy hỏi làm sao có thể tránh khỏi con đường tội lỗi!
Chúng ta đi học là để tiếp thu ý kiến, nâng cao hiểu biết và học đạo lí, nhân nghĩa để có khả năng làm việc, tạo dựng sự nghiệp lâu dài. Học thuộc một bài thơ, giải được bài toán khó… phải tốn biết bao công sức nhưng công sức ấy sẽ đem lại lợi ích cho chúng ta sau này. Còn nếu lười biếng, dối trá trong học tập thì hậu quả tất yếu là ta sẽ trở thành kẻ bất tài vô dụng. Khi bước vào đời, kiến thức không có, năng lực cũng không, liệu ta có kiếm nổi một việc làm, một chỗ đứng vững vàng? Con người vô dụng sẽ bị coi là gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Đó là sự thực. Một sự thực hiển nhiên mà chúng ta được chứng kiến hằng ngày. Hiện nay, một số thanh thiếu niên, học sinh hư hỏng, không lo tu chí học hành mà đua đòi ăn chơi sa đọa, rủ nhau tham gia vào những trò cờ bạc đỏ đen, hút chích ma túy, xem phim có nội dung xấu, chuyền tay nhau những cuốn sách có nội dung độc hại. Rồi đàn đúm đánh nhau, đua xe gây rối an ninh trật tự công cộng, gây ra tai nạn giao thông… Tất cả những thói xấu đó nhanh chóng đẩy con người vào vực thẳm của sự suy đồi đạo đức, nhân cách. Đám người hư hỏng này sẵn sàng làm mọi việc bỉ ổi như trộm cắp, cướp giật, lừa đảo, thậm chí giết người để có tiền thỏa mãn những thú vui điên rồ. Đến lúc này, quả nhiên thói xấu – ông chủ nhà khó tính đã hoàn toàn chi phối và ràng buộc đám nô lệ mù quáng của nó.
Ngày xưa, ông cha ta đã dạy: Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. Có thể coi những tập quán, thói quen xấu là mực, gần nó sẽ bị vấy bẩn. Vì vậy, chúng ta cần phải tránh xa cạm bẫy của thói hư tật xấu để trước hết là bảo vệ phẩm cách được trong sáng, sau đó là góp phần bảo vệ gia đình, xã hội và giữ gìn truyền thông đạo đức tốt đẹp của dân tộc.
Như trên đã nói, tập quán, thói quen xấu có ma lực cuốn hút con người. Bởi vậy, để không bị biến thành nạn nhân của nó, mỗi người phải có sự rèn luyện, tu dưỡng không ngừng về đạo đức, ý chí, phải nâng cao nhận thức của bản thân và bạn bè về tác hại của thói hư tật xấu; phải khuyên bảo nhau biết kiềm chế trước những thú vui không lành mạnh và chung tay góp phần đẩy lùi, tiêu diệt những tập quán xấu.