Đề bài:
Bình luận chứng minh câu nói của Bác: Văn hóa nghệ thuật củng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy.
Bài làm:
Thời thanh niên, Bác Hồ rất thích câu : Lập thân tối hạ thị văn chương. Cứu dân, cứu nước là mục đích cao cả một đời của Bác nên Bác dành hết tâm huyết vào đó. Tuy không có ý định xây dựng cho mình một sự nghiệp văn chương nhưng Bác lại am hiểu rất sâu sắc về vai trò của văn chương đối với xã hội và lịch sử. Bác đánh giá công dụng của nó như một thứ vũ khí sắc bén để chống lại kẻ thù và là phương tiện có nhiều lợi thế để tuyên truyền cách mạng. Trong bức thư gửi cho các họa sĩ (1951), Bác khẳng định: Văn hóa nghệ thuật củng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy.
Câu nói trên đây của Bác đã đề cập đến bản chất xã hội cùng vai trò của văn học nghệ thuật, đồng thời chỉ ra chỗ đứng của văn nghệ sĩ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược quyết liệt và vô cùng gian khổ.
Trước tiên, Bác khẳng định văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận như các mặt trận chính trị, quân sự, kinh tế… Bác nhấn mạnh đến tính chất quyết liệt của cuộc đấu tranh trên mặt trận này. Tuy không có tiếng súng, không có kẻ thù trực tiếp nhưng tính chất phức tạp và đối kháng của nó đã được thực tiễn lịch sử chứng minh.
Văn học nghệ thuật biểu thị tư tưởng, tâm lí và là vũ khí tinh thần trong cuộc đấu tranh bảo vệ quyền lợi của các giai cấp.
Là tiếng nói của tình cảm, là hình thức nhuần nhị và sắc bén của tư tưởng (Thư của Trung ương Đảng gửi các nhà văn), cho nên văn học nghệ thuật bao giờ cũng là một mặt trận nóng bỏng. Ở đó luôn diễn ra cuộc đấu tranh gay go, không khoan nhượng giữa cái mới và cái cũ, giữa cái tiến bộ và cái lạc hậu, giữa ta và địch.
Trước Cách mạng tháng Tám và trong kháng chiến chống Pháp, Bác Hồ đã đề cập đến tính chiến đấu của văn học: Nay ở trong thơ nên có thép, Nhà thơ cũng phải biết xung phong (Cảm tưởng đọc Thiên gia thi).
Chất thép ở đây là tính chất chiến đấu, là nội dung đấu tranh xã hội của thơ ca. Người nghệ sĩ hoạt động với tư cách là người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa cho nên phải luôn luôn mài sắc tinh thần cảnh giác, ý chí chiến đấu và giữ vững lập trường cách mạng. Nhà thơ không thể thụ động đứng ngoài cuộc đấu tranh xã hội, hoặc ẩn mình trong cái tôi nhỏ bé, ích kỉ. Trái lại, người nghệ sĩ phải thừa nhận văn học phục vụ cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Thông qua các tác phẩm văn học, nghệ thuật, các tác giả củng cố niềm tin của quần chúng vào một xã hội tốt đẹp hơn.
Muôn vậy, đội ngũ văn nghệ sĩ phải đi sâu vào thực tế phong phú, sôi động của cuộc sống hằng ngày để hiểu biết, khám phá và sáng tạo ra những hình tượng nghệ thuật điển hình, có sức cảm hóa mạnh mẽ đối với người đọc và có giá trị thẩm mĩ cao. Trong các cuộc chiến đấu của giai cấp và, dân tộc, văn học nghệ thuật tiến bộ và cách mạng thường đi trước mở đường và người nghệ sĩ thực sự trở thành chiến sĩ.
Như vậy, lời dạy của Bác trên đây đã chỉ rõ trách nhiệm công dân của văn nghệ sĩ. Giữa thời điểm gay go, ác liệt của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, hơn lúc nào hết, mọi thành viên trong cộng đồng dân tộc Việt Nam đều phải thấm nhuần tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Bác đã nhắc nhở văn nghệ sĩ hãy giữ vững lập trường, khí thế tiến công cách mạng và vị trí quan trọng của mình trong cuộc đấu tranh một mất một còn của đất nước.
Lịch sử văn học đã từng chứng minh văn học nghệ thuật là một vũ khí đấu tranh có hiệu quả cao. Kho tàng văn học dân gian ngoài nội dung trữ tình còn có nội dung đấu tranh xã hội và một bộ phận của nó thực sự là phương tiện đấu tranh của nhân dân lao động chống lại ách áp bức bất công và những thói xấu của giai cấp thông trị. Văn học viết dưới thời phong kiến với những tác phẩm nổi tiếng như Thơ Thần của Lí Thường Kiệt, Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu… đều thật sự có giá trị về tư tưởng và có tinh thần đấu tranh mạnh mẽ. Cách đây hơn một thế kỉ, nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu đã nêu lên quan điểm hết sức đúng đắn, tiến bộ về văn chương và vai trò của người cầm bút:
Chở bao nhiều đạo thuyền không khẳm,
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà.
Quan điểm đó rất gần với nội dung lời dạy trên đây của Hồ Chủ tịch.