Sinh sản vô tính ở thực vật
Sinh trưởng ở thực vật diễn ra như thế nào ? Ở động vật có các hình thức sinh sản như thế nào ?
I. Khái niệm chung về sinh sản
Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, bảo đảm sự phát triển liên tục của loài
II. Sinh sản vô tính ở thực vật
1. Sinh sản vô tính là gì?
Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống cá thể mẹ
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
| Nội dung so sánh | Sinh sản bào tử | Sinh sản sinh dưỡng |
| Loài đại diện | Rêu, dương xỉ … | Khoai tây, khoai lang, cỏ tranh, thuốc bỏng … |
| Nguồn gốc cây con | Phát triển từ bào tử | Phát triển từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (rễ, thân, lá) |
| Số lượng cá thể được tạo ra | Nhiều | Ít |
| Biểu hiện của quá trình | Bào tử thể → túi bào tử → bào tử → cá thể mới
Có sự xen kẽ thế hệ giao tử thể và bào tử thể |
Một cơ quan sinh dưỡng → nẩy chồi → cá thể mới
Không có sự xen kẽ thế hệ |
| Phát tán | Phát tán rộng, nhờ gió, nước và động vật | Không phát tán rộng |
3. Phương pháp nhân giống vô tính
* Giâm cành
Các cành là hình thức cắt từ thân, nhánh hay từ đoạn thân có chồi ngọn.
Nơi vết cắt sẽ mọc ra một khối tế bào không chuyên hóa gọi là mô sẹo (callus), sau đó các rễ bất định mọc ra từ mô sẹo này.
*Chiết cành
Sinh sản vô tính ở thực vật
Hình 2 : Quy trình chiết cành
* Ghép cành
Một chồi cành hay một cành nhỏ từ một cây này có thể được ghép lên một cây khác của các loài có quan hệ họ hàng gần hay các thứ khác nhau của cùng một loài. Ghép cây phải thực hiện lúc cây còn non. Cây cho hệ thống rễ được gọi là gốc ghép (stock), cành hay chồi ghép được gọi là cành ghép (scion). Ghép có thể kết hợp được chất lượng tốt giữa cành ghép vàgốcghép.
*. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật
- Lấy các tế bào từ các phần khác nhau của cơ thể thực vật (củ, lá, đỉnh sinh trưởng, bao phấn, túi phôi…)
- Nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng thích hợp (in vitro) để tạo cây con
- Các thao tác phải được thực hiện trong điều kiện vô trùng
Cơ sở khoa học là tính toàn năng của tế bào
* Ý nghĩa
- Đảm bảo được tính trạng di truyền mong muốn
- Đạt hiệu quả cao về số lượng và chất lượng cây giống
4. Vai trò của sinh sản vô tính
* Đối với đời sống thực vật
- Giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài
* Đối với con người
- Tăng hiệu quả kinh tế nông nghiệp