Mã di truyền

Mã di truyền

Phiên mã

Mã di truyền là được coi là mật mã mang thông tin di truyền từ mạch mã gôc trên phân ADN đến trình tự axit amin trong chuỗi polipetit.

Mã di truyền mã hóa thông tin trong chuỗi polipetit như thế nào. Mã di truyền có các đặc điểm gì. Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết.

I. MÃ DI TRUYỀN

Mã di truyền là trình tự sắp xếp các nucleotit trong gen (trong mạch khuôn) quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin.

Mã di truyền gồm bộ 3 mã gốc trên ADN và  bộ 3 mã sao trên mARN.

Ví dụ: mã gốc là 3’-TAX-5’ → mã sao là: 5’-AUG…-3’ → mã đối mã là UAX – Met.

Mã di truyền là mã bộ ba vì :

  • Nếu mỗi nucleotit mã hóa một axit amin thì 4 nucleotit chỉ mã hóa được 4 loại axit amin.
  • Nếu cứ 2 nucleotit mã hóa một axit amin thì 4 nucleotit chỉ mã hóa được 42 = 16 bộ ba thì mã hóa 16 loại axit amin.
  • Nếu cứ 3 nucleotit mã hóa một axit amin thì 4 nucleotit chỉ mã hóa được 43 = 64 bộ ba mã hóa cho 20 loại axit amin.

Bằng thức nghiệm các nhà khoa học đã xác định được chính xác cứ ba nucleotit đứng liền nhau thì mã hóa cho một axit amin và có 64 bộ ba.

Mã di truyền

Mã di truyền

 Hình 1:  Bảng mã di truyền.

II. ĐẶC ĐIỂM CỦA MÃ DI TRUYỀN

Nhìn vào bảng mã di truyền ta có thể suy ra các đặc điểm của mã di truyền:

Hình 2: Đặc điểm của mã di truyền

Trong 64 bộ ba thì có:

  • 61 bộ ba mã hóa cho 20 axit amin.
  • 3 bộ ba không mã hóa cho axit amin được gọi là bộ ba kết thúc . Trong quá trình dịch mã khi riboxom tiếp xúc với các bộ ba kết thúc thì  các phần của riboxom tách nhau ra và quá trình dịch mã kết thúc.

Hình 3: Chức năng của các bộ ba trong mã di truyền

II. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM .

Câu 1: Trong tự nhiên có bao nhiêu  loại mã di truyền mà trong đó có chứa ít nhất 2 nucleotit loại A

A.       10                    B.       18                   C.       9                                 D. 37

Câu 2:  Với 3 loại nuclêôtit A, X, U có thể tạo ra tối đa bao nhiêu bộ ba mã hoá axitamin?

A. 26.                       B. 27.                        C. 9.                                   D.8.

Câu 3: Một chuỗi pôlinuclêôtit được tổng hợp nhân tạo từ hỗn hợp hai loại nuclêôtit với tỉ lệ là 80% nuclêôtit loại A và 20% nuclêôtit loại U. Giả sử sự kết hợp các nuclêôtit là ngẫu nhiên thì tỉ lệ mã bộ ba AAU là:

A. \frac{1}{125}.                          B.\frac{16}{125} .                             C.\frac{64}{125}.                                       D.\frac{4}{125}

Câu 4:  Với 3 loại nuclêôtit A, G, U có thể tạo ra tối đa bao nhiêu bộ ba mã hoá axitamin?

 A. 26.                     B. 27.                                      C. 24.                                                D.8.

ĐA : 1 A- 2 A- 3 B – 4 C

Thảo luận cho bài: Mã di truyền