Đề bài: Soạn bài giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt
I. Mục tiêu cần đạt được
– Cần phải làm cho học sinh hiểu rõ khái niệm trong sáng của tiếng việt là gì, những biểu hiện của nó
– Những quy tắc và chuẩn mực của sự trong sáng tiếng việt
– Sự sáng tạo linh hoạt trên cơ sở quy tắc chung
– Không pha tạp và lợi dụng yếu tố ngôn ngữ khác
– Tính văn học và lịch sử
– Trách nhiệm của học sinh và con người Việt Nam
II. Học hiểu chi tiết
1. Sự trong sáng của tiếng Việt
– Yêu cầu để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt: đó là phải có biết tiếng Việt yêu mến hay nói cách khác là có tình cảm với tiếng Việt vì chỉ khi có tình cảm thì ta mới có thể giữ gìn nó được
– Khái niệm: Sự trong sáng của tiếng Việt được bộc lộ ở hệ thống các chuẩn mực và quy tắc chung. ở sự tuân thủ chuẩn mực và quy tắc đó. Nói cách khác là chuẩn mực trong cách phát âm, cách viết, từ ngữ…
– Ví dụ: hãy phân biệt những câu sau câu nào là câu không giữ được sự trong sáng của tiếng việt, câu nào giữ gìn được
• Lưng trần phơi áo phơi sương
Có manh áo cọc tre nhường cho con
• Anh ấy vẫn hiên ngang đến phút chót lọt khi ra đến pháp trường
-> Giải: Câu thứ nhất đúng còn câu hai sai. Bởi vì nhà thơ chỉ mượn những bộ phân cơ thể con người như lưng, áo, con để dụng ý ẩn dụ cho cây tre, nhân hóa nó giống con người nên không làm mất đi sự trong sáng của tiếng việt còn câu hai sử dụng “chót lọt”là sai. Nghĩa của từ này là trải qua một điều gì đó một cách bình an chứ không phải là phút cuối cùng.
2. Sự trong sáng của tiếng Việt không chấp nhận những yếu tố lai căng , pha tạp quá mức ngôn ngữ nước ngoài, nhưng vẫn dung hợp những yếu tố tích cực phù hợp với tiếng Việt ví dụ như:từ mượn, từ Hán Việt
– Các từ mượn cần thiết như: cách mạng, kỉ nguyên, độc lập, tự do, hạnh phúc
– Lạm dụng và làm mất đi sự trong sáng của tiếng việt khi dùng quá nhiều ngôn ngữ nước ngoài
• Ví dụ: check mail, harker, festival…
3. Sự trong sáng của tiếng việt có tính lịch sử văn học
– Nó mang tính lịch sử bởi vì nó từ ngữ tiếng việt phát triển theo lịch sử
• Ví dụ như qua cách xưng hô, thưa, gửi thể hiện sự kính trọng thân thiết gần gũi
– Mang tính văn học
• Ví dụ như trong tác phẩm Chí Phèo nhà văn Nam Cao đã xây dựng những đoạn Chí chửi bậy nhưng đó không phải là làm mất đi sự trong sáng của tiếng việt mà nó chỉ nhằm tác dụng thể hiện tính cách của nhân vật
III. Tổng kết
– Nêu lại những khái niệm quy tắc
– Giao bài tập về nhà