Đề bài: Em hãy viết bài văn phân tích bài thơ Mới ra tù tập leo núi của Hồ Chí Minh. Bài làm của Trương Thị Thanh Hằng lớp 12c3 khối chuyên văn trường THPT chuyên Trần Hưng Đạo.
Bài thơ Mới ra tù, tập leo núi không nằm trong tập Nhật kí trong tù. Hồ Chí Minh viết bài này khi đã được giải thoát khỏi cảnh tù đày. Bài thơ được viêt bến rìa tờ báo cùng với mấy .hàng chữ “Chúc chư huynh ở nhà mạnh, khỏe và cồ’ gắng cổng tác. Ở bên này bình yên” và gửi về cho các đồng chí nhà đang ngày ngày chờ mong tin, tức Bác và lại được tin Bác đã mất trong ngục. Bài thơ đã mang lại cho các đồng chí niềm vui lớn. Người vẫn còn sống, đã ra tù và lại chuẩn bị bước vào chặng đường hoạt dộng mới.
-”Sau khi ở tù ra sức khỏe của Người bị giảm sút hẳn. Tác giả vừa đi đường vừa kể chuyện đã viết: “Khi được thả ra, mắt Bác nhìn kém, chân bước không được, Bác quyết tâm tập đi mỗi ngày mười bước dù đau mà phải bò, phải lết cũng phải mười bước mới thôi. Cuối cùng, Bác chẳng những đi vững, mà còn tréo được núi. Lần đầu tiên lên đỉnh núi, Bác cao hứng làm một bài thơ chữ Hán”.
Bài thơ Mới ra tù, tập leo núi được làm trong hoàn cảnh đó. Chuyến leo núi của Bác nhằm mục đích rèn luyện ý chí và thân thể để tiếp tục hoạt động.)Chủ đề của bài thơ Mới rá tù, tập leo núi không nhằm hướng vào chủ đề vượt khổ như một số bài thơ đi đường khác mà chủ yếu là bộc lộ tình cảm nhớ thương với đất nước, với đồng chí bạn bè.
“Núi ấp ôm mây, mây ấp núi”
Hình tượng mây núi được biểu hiện qua hai hình ảnh gắn bổ: núi ấp ôm mây, mây ấp núi như tình cảm đồng chí bạn bè yêu thương nhau. Hình tượng mây núi ở đây không hàm ý ám chỉ cục diện chính trị tăm tối mù mịt ở Trung Quốc vào những năm 40 như có ý đã giải thích.
Sau gần 14 tháng xa đất nước, Người rất nóng lòng chờ tin tức bên nhà:
”Năm tròn cố quốc tăm hơi vắng Tin tức bên nhà bừa bữa trông”
(Tức cảnh)
Nhớ đất nước, bạn bè Người cũng muôn giãi bày kín đáo phần nào tâm lòng của mình:
“Lòng sông gương sáng bụi không mờ”. .
Đứng trên đỉnh núi cao nhìn xuống dòng sông, lòng sông như gương nước trong không chút bụi mờ. Thiên nhiên cũng có những khoảnh khắc, những trạng thái thanh khiết như chính tấm lòng Người trong cảnh ngộ đó. Tình cảm của Người vẫn trước sau một lòng một dạ trung thành với cách mạng, với nhân dân. Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai nhận xét: “Đằng sau bức tranh phong cảnh này, đằng sau những tầng lớp mây núi trập trùng, đằng sau dòng nước sông trong dưới chân Tây Phong Lĩnh, ấn tượng không bao giờ phai nhạt trong tâm hồn cua độc giả chính là tâm trạng vừa trong trắng sâu sắc, vừa cáo cả cửa con người”.
Thiên nhiên ở đây đã góp phần biểu hiện tình cảm sâu kín của con người:
“Bồi hồi dạo bước Tây Phong Lĩnh Trông lại trời Nam nhớ bạn xưa”.
Tình bận vẫn là một tình cảm cao đẹp nằm trong chủ đề quen thuộc: nhớ bạn (ức hữu) được biểu hiện trong Nhật kí trong tù:
“Ngày đi bạn tiễn đến bên sông,
Hẹn bạn về khi lúa đỏ đồng
Nay gặt đã xong, cày đã khắp,
Què người, tôi vẫn chốn lao lung”
(Nhớ bạn)
Tình cảm nhớ bạn trong bài Mới ra tù, tập leo núi được bộc lộ trong hoàn cảnh tác giả đã được tự do. Trong lòng Người lúc này có cả niềm vui nỗi buồn. Niềm vui của một chiến sĩ cách mạng giữ vững lòng trung kiên quá những thử thách của cảnh tù đày, niềm vui và hi vọng được gặp lại bạn bè. Nhưng dù sao Người đang còn trong cảnh ngộ xa đất nước, xa bạn bè nên không tránh khỏi cảnh buồn vắng cô đơn. Trước mắt là mọi chặng đường hoạt động mới mà Người chuẩn bị tinh thần để tham gia với lòng quyết tâm. Bao nhiêu cảm xúc bồi hồi xao xuyến trong lòng người chiến sĩ cách mạng,có ai ngờ giữa cảnh thiên nhiên hùng vĩ và trong trẻo ấy con người đương một mình dạo bước trên đỉnh núi kia với cái phong thái rất tiên phong đạo cốt lại là một chiến sĩ cộng sản của thời đại chúng ta đang chuẩn bị để bước vào một cuộc chiến đấu sống chết với kẻ thù” (Hoài Thanh).
