Truyện ngụ ngôn “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng” đã nhân hóa 5 bộ phận của thân thể con người tạo cho mỗi bộ phận một vị thế rất hóm hỉnh: cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai và lão Miệng.
Trước kia, họ vẫn dựa vào nhau mà cùng tồn tại. Nhưng rồi cô Mắt đã khởi xướng một cuộc tẩy chay bất hợp tác với lão Miệng. Cô đã vận động được cậu Chân, cậu Tay, bác Tai kéo đến “nhà” lão Miệng, nói cho lão biết “phải lo lấy mà ăn”; chúng tôi vất vả làm việc xưa nay mà nào có biết cái gì “ngọt bùi ngon lành” đâu!
Cuộc tẩy chay bắt đầu. Chỉ mấy ngày sau, cô Mắt thì “lờ đờ” cậu Chân, cậu Tay “thì không còn muốn cất mình lên để chạy nhảy, vui đùa như trước nữa”. Bác Tai thì “ù ù nhu xay lúa ở trong”,… Tất cả đều “lừ đừ mệt mồi”’, đến ngày thứ 7 thì “không thể chịu được nữa”. Còn lão Miệng trong thời gian ấy cũng “nhựt nhạt cả hai môi, hàm răng thì khô như rang, không buồn nhếch mép”. Cái “sáng kiến” của cô Mắt thế là hoàn toàn thất bại, gây tác hại cả người lẫn mình!
Anh em ta cùng nhau hân hoan: cậu Tay kiếm thức ăn bỏ vào mồm lão Miệng. Lão nhai và nuốt vào họng, cụ Bụng căng tròn (có một dị bản nói thế), tức thì ai cũng thấy “đã mệt nhọc”, dần dần thấy “khoan khoái” như trước. Từ đó, họ bảo nhau “thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả”. Từ thực tế mà họ thấm thìa lẽ đời. Lẽ đời không đơn giản!
Bài học luân lí hàm chứa trong truyện ngụ ngôn “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng” khá sâu sắc:
Trong cuộc sống đừng a dua, đừng nghe người ta xui dại, làm bậy mà thiệt hại đến mình. Con người không thể sổng riêng biệt một mình mà tồn tại, mà được hạnh phúc. Mỗi người, mỗi bộ phận, mọi tổ chức đều gắn bó trực tiếp hoặc gián tiếp với nhau như các bộ phận trong cơ thể. Cũng đừng cho mình là quan trọng nhất, là “cái rốn của vũ trụ” mà coi thường người khác, hoặc suy bì tị nạnh bon chen trong cuộc sông. Cùng sống, cùng hòa hợp vù tồn tại để mưu cầu hạnh phúc là bài học sâu sắc nhất được rút ru từ truyện ngụ ngôn này