Soạn bài ôn tập tác phẩm trữ tình

Soạn bài ôn tập tác phẩm trữ tình

Soạn bài xa ngắm thác núi Lư

I. Luyện tập

Câu 1 + 2 + 3 các em có thể ôn tập theo hệ thống sau :

Câu 4. Những ý kiến chưa chính xác đó là:

a. Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu cảm.

Thiếu chính xác vì: ngoài phương thức biểu cảm vẫn còn có phương thức tự sự và miêu tả (ví dụ: “Qua đèo ngang”, “Tiếng gà trưa”)

e. Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc.

Chưa chính xác: Ngoài lối nói trực tiếp để biểu hiện cảm xúc trong thơ còn sử dụng lối nói gián tiếp.

i. Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và hệ thống nhân vật đa dạng.

Thiếu chính xác: Đó là yêu cầu của truyện và thơ tự sự truyện thơ (truyện kiều), chứ không phải của thơ trữ tình.

k. Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.

Thiếu chính xác: Trong thơ trữ tình yêu cầu này không bắt buộc, tất nhiên nếu có thì càng tốt. Ví dụ “Nam quốc sơn hà” là bài thơ có lập luận chặt chẽ.

Câu 5. Điền vào chỗ trống.

a. Khác với những tác phẩm của cá nhân, ca dao trữ tình (trước đây là những bài thơ, câu thơ có tính chất tập thể và truyền miệng)

b. Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là lục bát.

c. Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao trữ tình là so sánh, ẩn dụ.

Câu 6.

“Suốt ngày ôm nỗi ưu tư
Đêm lạnh quàng khăn ngủ chăng yên”.
“Bụi một tấc lòng ưu ái cũ
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông”.

Em hãy nói rõ hội dung trữ tình và hình thức thể hiện của những câu thơ đó:

• Nội dung: Hai câu thơ có nội dung trữ tình giống nhau, đó là niềm ưu tư canh cánh của nhà thơ và tấm lòng lo dân lo nước.
•  Hình thức:
  • Giống nhau về thể thơ, phương thức biểu hiện: kể, tả.
  • Khác: hình ảnh biểu hiện một bên là hình ảnh so sánh với nước triều dâng cuồn cuộn và một bên là hình ảnh con người thao thức thức trằn trọc trong đêm lạnh.

Câu 7. Cả hai bài thơ đều thể hiện tình quê hương sâu đậm nhưng hoàn cảnh và tâm trạng khác nhau:

Câu 8. Lập bảng so sánh

Tác phẩm	Cảnh vật được miêu tả	Tình cảm được thể hiện
	Giống nhau: Đều có những nét tương đồng về cảnh: đêm trăng, sông nước, con thuyền.	Giống nhau: Sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
Phong Kiều dạ bạc (Đêm đỗ thuyền ở bến Phong Kiều)	Khác nhau: Trăng tàn xế bóng, sương sa đầy trời, tiếng quạ kêu, tiếng chuông chùa xa vọng lại càng làm tăng vẻ tĩnh mịch và buồn vắng hiu hắt của cảnh, con thuyền nằm im bên lùm cây.	Khác nhau: Con người nằm ngủ, vương vấn nỗi buồn xa lánh bụi trần tìm về nơi tĩnh lặng = > nỗi buồn cô đơn.
Rằm tháng giêng	Trăng tròn sáng vằng vặc, cảnh vật bao la bát ngát tràn ngập ánh trăng, tràn đầy sức sống dào dạt. Con thuyền vận động từ chỗ “thâm xứ” đến nơi bát ngát đầy trăng.	Con người mở rộng tâm hồn đón nhận vẻ đẹp của đêm rằm – con người lo cho vận nước = > sự ung dung lạc quan, tràn đầy niềm tin phơi phới.

Câu 9. Những câu đúng.

a. Tùy bút không có cốt truyện và có thể không có nhân vật.

b. Tùy bút sử dụng nhiều phương thức (tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, lập luận) nhưng biểu cảm là phương thức chủ yếu.

c. Tùy bút có những yếu tố gần với tự sự nhưng chủ yếu thuộc loại trữ tình.

= > Đây cũng là ba đặc điểm cơ bản của thể loại tùy bút.