Đề thi học sinh giỏi Văn 10 trường Cao Lãnh năm 2010-2011
Mời các bạn học sinh tham khảo thêm:
Đề thi chọn học sinh giỏi Ngữ Văn 9 trường Phù Ninh năm 2015-2016
SỞ GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO ĐỒNG THÁP
Trường THPT Thành phố Cao Lãnh
KÌ THI HỌC SINH GIỎI VÒNG TRƯỜNG
Năm học 2010 – 2011
Môn : Ngữ văn
Ngày thi : 06/9/2010
Thời gian làm bài : 180 phút.
( Không kể thời gian phát đề )
Câu 1: ( 8 điểm)
Trong truyện ngắn Đời thừa, nhà văn Nam Cao viết:
“ Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình”
Hãy trình bày suy nghĩ của anh/ chị về quan niệm trên.
Câu 2: ( 12 điểm)
“ … Tôi để lòng tôi trong những câu, những tiếng, tôi đã ghi nhịp máu trong nhịp thơ, đã gói ghém hơi thở của tôi trong ít nhiều âm điệu”.
( Xuân Diệu)
Đề thi học sinh giỏi Văn 10 trường Cao Lãnh năm 2010-2011
Qua bài thơ Vội vàng, anh/ chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu 1:
Cần có các ý sau:
- Giải thích:
+ Quan niệm về “ kẻ mạnh”; được diễn đạt qua cách nói hình ảnh :
- không phải là “ giẫm lên vai kẻ khác” : sức mạnh của con người không chỉ đo bằng sức mạnh cơ bắp, ỷ vào sức mạnh cơ bắp mà lấn ép, chà đạp người khác.
- mà là “ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình”: Sức mạnh con người được đo bằng chính tình yêu thương, bằng hành động cao đẹp của lòng vị tha.
+ Ý nghĩa câu nói: “ Kẻ mạnh”, theo Nam Cao là người biết giúp đỡ người khác, nâng đỡ người khác vươn lên, luôn sống vì người khác…Đó là người có nhân cách đáng quý, đáng được trân trọng.
- Bàn luận về những biểu hiện của “ kẻ mạnh” trong cuộc sống:
+ Trong quan hệ gia đình: yêu thương, trách nhiệm, hy sinh ( d/c)
+ Trong quan hệ bạn bè: giúp đỡ cùng tiến bộ, chia sẻ khó khăn, điểm tựa tinh thần… ( d/c)
+ Trong quan hệ xã hội: bênh vực kẻ yếu, giúp đỡ người hoạn nạn, hành động nghĩa hiệp chống cái ác… (d/c)
+ Với bản thân: dám đương đầu với khó khăn, thử thách, vượt lên nghịch cảnh…( d/c)
- Bình luận:
+ Câu nói chứa đựng một quan niệm đúng đắn và sâu sắc về nhân cách, về lẽ sống; đặt ra vấn đề trách nhiệm của mỗi người đối với đồng loại, với cuộc sống.
+ Đặt trong bối cảnh cuộc sống ngày nay, câu nói trên càng có ý nghĩa – khi mà nạn bạo hành trong gia đình, nạn bạo lực trong học đường, nạn côn đồ hoành hành … đang là những vấn đề bức xúc của xã hội.
+ Phê phán lối sống ích kỉ, giẫm đạp lên cuộc sống người khác để thỏa mãn lòng ích kỉ, hiếu thắng của mình.
- Bài học:
+ Biết yêu thương, giúp đỡ, cảm thông mọi người xung quanh; định hướng cho mình một quan niệm sống tốt đẹp.
+ Có ý thức rèn luyện ý chí, nghị lực, sức mạnh… để bản thân có thể vượt qua những khó khăn thử thách trong cuộc sống.Từ đó, có thể hoàn thiện nhân cách, có khả năng giúp đỡ người khác, sẽ được mọi người yêu mến và tôn trọng.
Câu 2:
Cần có các ý sau:
- Giải thích:
– Văn học không chỉ là tấm gương phản chiếu cuộc sống mà còn là sản phẩm tâm hồn của người nghệ sĩ.
– Với Xuân Diệu, thơ trở thành phương tiện để giãi bày, bộc lộ những cảm xúc chân thật nhất: “ Tôi để lòng tôi trong những câu, những tiếng…” ; và ở đó cũng thể hiện dấu ấn riêng về nghệ thuật của một hồn thơ qua: “ tôi đã ghi nhịp máu trong nhịp thơ, đã gói ghém hơi thở của tôi trong ít nhiều âm điệu”.
- Phân tích để chứng minh:
- “ Tôi để lòng tôi trong những câu, những tiếng” – Vội vàng thể hiện tiếng lòng thiết tha của Xuân Diệu:
– Niềm khát khao giao cảm với đời, ước muốn vĩnh cửu hóa thiên nhiên, sự sống.( Tôi muốn…)
– Ý thức về sự hữu hạn của cá nhân: dự cảm âu lo về thời gian và sự ngắn ngủi của tuổi trẻ cũng là cách bộc lộ lòng yêu cuộc sống thiết tha.( Lòng tôi rộng…)
– Quan niệm sống vội vàng, cuống quýt để tận hưởng những hạnh phúc mà cuộc sống trần thế đang ban sẵn trước mắt à quan niệm nhân sinh mới mẻ. (Mau đi thôi…Của ong bướm…này đây…)
– Lòng yêu đời, yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt à tình tự với thiên nhiên, ái ân cùng sự sống.( Ta muốn ôm…)
- “…tôi đã ghi nhịp máu trong nhịp thơ, đã gói ghém hơi thở của tôi trong ít nhiều âm điệu” – Vội vàng mang dấu ấn riêng của của một hồn thơ, một phong cách nghệ thuật:
– Cái tôi của Xuân Diệu tràn đầy cảm xúc, sôi nổi, mạnh mẽ, đắm say đến cuồng si.( một cái tôi khẳng định trước đất trời, cuộc đời… Tôi muốn…, Lòng tôi rộng…Ta muốn…)
– Cảm quan nghệ thuật mới mẻ, độc đáo: nhìn đời, cảm nhận thiên nhiên bằng cái nhìn “xanh non biếc rờn”, bằng “ lăng kính tình yêu”…
– Ngôn ngữ, giọng điệu thơ, thủ pháp nghệ thuật: cách tân táo bạo.
- Đánh giá:
– Vội vàng như một thứ tự bạch, tự họa của Xuân Diệu. Thiên nhiên và cuộc sống thật tuyệt vời, thật đáng yêu, đáng sống qua tâm hồn đa cảm và tài năng, cá tính sáng tạo của người nghệ sĩ tài hoa.
– Bài thơ như là một thông điệp gửi đến tuổi trẻ: phải sống chân thành, tích cực để tận hưởng cuộc sống tuyệt vời mà tạo hóa ban tặng cho con người, không chấp nhận cách sống mờ nhạt, lay lắt trong cái “ ao đời phẳng lặng”.